Wywiad z Profesorem Leszkiem Sirko, Dyrektorem IF PAN
Rozwijamy naukę na najwyższym poziomie i przyczyniamy się do rozwiązywania kluczowych problemów współczesnej fizyki, inspirując kolejne pokolenia naukowców”.
Mariusz Blimel: Proszę na wstępie powiedzieć na temat unikatowości Instytutu.
Prof. dr hab. Leszek Sirko: Podstawowym zadaniem Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk jest pogłębianie wiedzy w dziedzinie fizyki oraz wskazywanie sposobów jej zastosowań. O unikatowości Instytutu świadczy umiejętność połączenia wszechstronnych badań prowadzonych na najwyższym światowym poziomie. Przedmiotem naszego szczególnego zainteresowania są wybrane dziedziny fizyki: szeroko pojęta nanotechnologia, fizyka materii skondensowanej, topologiczne właściwości materii, fizyka ultrazimnych gazów atomowych, inżynieria kwantowa, różnego rodzaju zaawansowane techniki spektroskopii, fizyka biologiczna oraz fizyka chaosu falowego i kwantowego. O jakości badań prowadzonych w IF PAN świadczą m.in. wyniki i osiągnięcia Instytutu. W aktualnym rankingu placówek naukowych Instytut Fizyki posiada kategorię A. Instytut publikuje około 300 publikacji rocznie w prestiżowych czasopismach naukowych. Nasze publikacje cytowane są ponad 10000 razy rocznie. Uczestniczymy aktywnie w międzynarodowym i krajowym życiu naukowym. Organizujemy około 10 konferencji rocznie. Uzyskujemy prestiżowe projekty badawcze z Komisji Europejskiej, FNP, NCN i NCBiR i innych agencji grantowych. O naszym statusie i skuteczności w pozyskiwaniu środków na badania świadczą liczne nagrody i inne dowody uznania dla osiągnięć naszych pracowników. Na podkreślenie zasługują prestiżowe Nagrody FNP przyznane profesorom Tomaszowi Dietlowi oraz Andrzejowi Sobolewskiemu. Z punktu widzenia przyszłości Instytutu bardzo ważny jest coroczny napływ utalentowanych młodych ludzi do IF PAN, którzy chcą i potrafią realizować się życiowo rozwiązując fundamentalne problemy praw przyrody.
M.B.: Jaka jest wizja rozwoju Instytutu?
L.S.: Wizja Instytutu jest nierozdzielnie związana z jego misją, która jest zdefiniowana jako prowadzenie na światowym poziomie badań naukowych w dziedzinie nauk fizycznych oraz nauk pokrewnych, a także upowszechnianie wyników tych badań.
Ważnym elementem misji IF PAN jest przyczynianie się do promowania i podnoszenia poziomu świadomości i wiedzy społeczeństwa o nauce, w szczególności o fizyce, oraz uświadamianie korzyści wynikających z zastosowania wyników badań naukowych w praktyce. Działania te są adresowane do różnych grup społecznych.
IF PAN konsekwentnie realizuje wizję bycia wiodącym centrum doskonałości naukowej, które poprzez wysokiej jakości badania i ich wdrażanie przyczynia się do rozwiązywania kluczowych wyzwań współczesności.
Wizja zakłada nie tylko utrzymanie, ale przede wszystkim systematyczne podnoszenie pozycji IF PAN na arenie międzynarodowej poprzez doskonalenie jakości działań, rozwój międzynarodowej współpracy naukowej i dostosowywanie oferty Instytutu do potrzeb naukowców, przedsiębiorców i społeczeństwa. Należy podkreślić, że wielkie znaczenie przykładamy do możliwie najszerszego dostępu do wielkich międzynarodowych instalacji badawczych, których budowa i eksploatacja przekraczają możliwości pojedynczego kraju. W naszym przypadku oznacza to coraz szerszy i powszechniejszy dostęp m.in. do nowoczesnych źródeł promieniowania elektromagnetycznego jakimi są synchrotrony w Europejskim Centrum Synchrotronowym w Grenoble, SOLARIS w Krakowie oraz w innych ośrodkach, dostęp do spektroskopii neutronowej w Europejskim Źródle Spalacyjnym w Lund, dostęp do Europejskiego Rentgenowskiego Lasera na Swobodnych Elektronach (XFEL) w Hamburgu i temu podobnych Wielkich Instalacji Badawczych.
M.B. Jakie obszary badawcze rozwijane są w Instytucie?
L.S.: Celem działalności Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk jest powiększanie i pogłębianie naszej wiedzy. Przedmiotem szczególnego zainteresowania Instytutu są wybrane problemy współczesnej fizyki materii skondensowanej, w tym wpływ efektów kwantowych, wymiarowości i korelacji elektronowych na własności materii takie jak magnetyzm, nadprzewodnictwo i wpływ zjawisk relatywistycznych na tak zwane topologiczne własności materii, oraz procesy przekazu energii, w różnych jej formach, w atomach, molekułach i strukturach krystalicznych. Nasi naukowcy badają także zjawiska występujące w ultrazimnych gazach atomowych związane z podstawowymi problemami zrozumienia praw mechaniki kwantowej oraz zjawiska klasycznego i kwantowego chaosu. Badania prowadzone w Instytucie obejmują szereg projektów interdyscyplinarnych, dotyczących zagadnień z pogranicza chemii i fizyki oraz biologii i fizyki, a których celem jest lepsze zrozumienie podstawowych procesów zachodzących w materii ożywionej, takich jak: dynamika i funkcjonalność białek, czy mechanizmy przekazu energii na potrzeby procesów życiowych. Struktura Instytutu, który niedawno obchodził 70 rocznicę swojego utworzenia, obejmuje obecnie ponad 36 zespołów naukowych, które często realizują kilka różnych projektów badawczych, także wymienienie ich wszystkich nie jest tu możliwe.
M.B.: Czym instytut może się poszczycić, jeśli chodzi o osiągnięcia?
L.S.: Przede wszystkim należy zacząć od naszych najważniejszych osiągnięć: Leonard Sosnowski, Witold Giriat, Jerzy Kołodziejczak, Włodzimierz Zawadzki i ich uczniowie we współpracy z Zakładem Fizyki Ciała Stałego IFD UW stworzyli Polską Szkołę Fizyki Półprzewodników.
Robert Gałązka, Tomasz Dietl i ich współpracownicy wnieśli olbrzymi wkład do powstania i rozwinięcia fizyki półprzewodników półmagnetycznych i podstaw spintroniki.
Mówiąc o osiągnieciach współczesnych należy wymienić następujących uczonych: Marka Cieplaka, Mai Suan Li, Annę Niedźwiecką i ich zespoły. Wymienieni naukowcy stworzyli i rozwinęli narzędzia modelowania i badania metodami fizycznymi białek oraz wnieśli istotny wkład do rozwoju międzynarodowej bazy danych białek.
Łukasz Cywiński, Piotr Deuar, Mariusz Gajda, Michał Matuszewski, Tomasz Sowiński, Emilia Witkowska oraz ich współpracownicy wnieśli trwały wkład do badań podstaw mechaniki kwantowej i jej zastosowania do opisu egzotycznych cieczy kwantowych.
Włodzimierz Jastrzębski i Zbigniew Kisiel z zespołami wnieśli trwały i istotny wkład do metod i wyników spektroskopii molekularnej oraz do pomiarów astrofizycznych.
Leszek Sirko ze współpracownikami dokonali pierwszej obserwacji zjawiska dynamicznej lokalizacji oraz oscylacji Stueckelberga w atomach rydbergowskich. Wykorzystali wprowadzony przez nich symulator falowy grafów kwantowych do doświadczalnej weryfikacji matematycznego problemu postawionego ponad 70 lat temu przez Marka Kaca, dotyczącego istnienia układów jednakowo rozpraszających.
Andrzej Sobolewski ze współpracownikami zidentyfikowali mechanizmy przekazu energii w molekułach kluczowych dla procesów życiowych.
Tomasz Story z zespołem przeprowadzili jedne z pierwszych badań materii topologicznej, w tym pierwszego krystalicznego izolatora topologicznego.
M.B.: Jak realnie wygląda współpraca Instytutu z otoczeniem społeczno-gospodarczym, przemysłem, gospodarką, biznesem?
L.S.: Instytut aktualnie współpracuje z szeregiem organizacji gospodarczych, instytucji i z innymi podmiotami aktywnymi w świecie nowych technologii i nowych zastosowań zjawisk i przyrządów fizycznych. Wymienimy tu kilku aktualnie najważniejszych partnerów z którymi podpisaliśmy umowy o współpracy lub o wykorzystaniu wspólnego wynalazku:
Robert Bosch GmbH, VIGO PHOTONICS S.A., PREVAC Sp. z o.o., PUREMAT Technologies Sp. Z o.o., KRIOSYSTEM Sp. z o.o., MeasLine S.A.
Współpraca z Robert Bosch GmbH dotyczy wspólnego wynalazku urządzenia i metody do pośredniego pomiaru tak zwanych niezmienników topologicznych, czyli do charakteryzacji nowoczesnych materiałów i urządzeń na potrzeby technologii kwantowych do zastosowań w metrologii kwantowej, w informatyce kwantowej itp.
Współpraca z VIGO PHOTONICS S.A. dotyczy głównie badań właściwości struktur materiałów optoelektronicznych wytwarzanych metodą epitaksji z wiązek atomowych (MBE) w MagTop. W szczególności badana będzie możliwość zastosowania tych materiałów w detekcji podczerwieni.
Współpraca z PUREMAT dotyczy badań innowacyjnych nanostruktur niskowymiarowych, zawierających jony Mn lub Mg, wykazujących właściwości termoelektryczne. Badania mają na celu wskazanie nowych kierunków badań nad materiałami topologicznymi, a także wskazanie nowych obszarów zastosowania ultraczystych metali, manganu i magnezu.
Współpraca z PREVAC dotyczy wspólnych badań mających na celu udoskonalanie i rozwój technologicznych systemów próżniowych UHV i MBE oraz systemów do charakteryzowania i badania właściwości fizycznych materiałów i ich nanostruktur wykazujących właściwości materii topologicznej, a także aparatury wykorzystywanej w badaniach zjawisk kwantowych na potrzeby spintroniki.
Współpraca z KRIOSYSTEM dotyczy opracowywania nowych linii produktowych umożliwiających pomiary wielkości fizycznych w funkcji kontrolowanych parametrów: temperatury, pola magnetycznego, ciśnienia jednoosiowego, orientacji, gradientu temperatury i innych, określających stan materiału, a także wdrożenia najnowszych wyników badań materiałowych do produkcji bardziej energooszczędnych urządzeń technologii niskich temperatur: kriostatów, linii przesyłowych i modułów kriogenicznych.
Współpraca z MeasLine dotyczy ulepszania aparatury do ultrawysokiej próżni oraz aparatury do różnych metod charakteryzowania i testowania właściwości fizycznych materiałów i ich nanostruktur wykazujących właściwości materii topologicznej oraz właściwości użyteczne do zastosowań w dziedzinie spintroniki.
Dodatkowo, umowa o współpracy została podpisana z Centralnym Ośrodkiem Techniki Miar. W ramach tej umowy zgłoszono wspólny projekt dotyczący stworzenia standardów oporności dla półmagnetycznych półprzewodników w ramach konkursu Polish Metrology II, który zdobył dofinansowanie w styczniu 2024 r. Inne ważne współprace to m. innymi współpraca z Wojskową Akademią Techniczną obejmująca m. innymi badania detektorów podczerwieni, współpraca z Akademią Rolniczą obejmująca fizyczne metody diagnostyki medycznej i wiele innych.
Unikalne przyrządy naukowe zainstalowane w Instytucie, w szczególności współczesne spektrometry ARPES, mikroskopy elektronowe, STM i inne techniki diagnostyczne służą też do realizacji wspólnych projektów badawczych z polskimi i zagranicznymi zespołami badawczymi.
Współpraca z otoczeniem społecznym obejmuje popularyzację nauki i edukację w różnych jej formach, zwłaszcza, ale nie tylko, dla dzieci i młodzieży. Zajęcia te obejmują wydarzenia cykliczne, takie jak udział w Warszawskim Festiwalu Nauki czy Pikniku Naukowym (Krzysztof Dybko, Marek Fołtyn i współpracownicy) oraz ciągłą działalność w postaci lekcji pokazowych dla uczniów warszawskich i podwarszawskich szkół, corocznych warsztatów dla uzdolnionej młodzieży (Andrzej Wiśniewski, Beata Brodowska, Izabela Kuryliszyn-Kudelska i współpracownicy) publicznych wykładów popularnonaukowych (Tomasz Sowiński, Marek Godlewski, Michał Szott i inni). Instytut jest także współorganizatorem i aktywnym uczestnikiem Krajowej Olimpiady Fizycznej i Międzynarodowej Olimpiady Fizycznej (Jan Mostowski).
M.B.: Jaka jest oferta biznesowa Instytutu?
L.S.: Powiększająca się i ciągle modernizowana oferta Instytutu oferuje szereg technologii, rozwiązań dla przemysłu, patentów, licencji i produktów. Na przykład, w ramach Inkubatora Innowacyjności 4.0 Instytut oferuje: Detektory podczerwieni na bazie struktur półprzewodnikowych PbTe/CdTe, technologię wysokoczułych detektorów promieniowania ultrafioletowego, technologię nanopowłok tlenków metali do zastosowań w implantologii dla pacjentów z osteoporozą, czy technologię wytwarzania warstw tlenkowych osadzanych tanią w produkcji metodą ALD jako pokrycia termoizolacyjne powierzchni szklanych. Oferta biznesowa obejmuje także produkcję wybranych ultraczystych metali, we współpracy z firmą Puremat. Technologia otrzymywania ultraczystych pierwiastków 6N (99,9999%) Manganu (Mn) i Magnezu (Mg) oraz półprzewodnikowych monokryształów Cd1-xMnxTe została opracowana przez zespół profesora Andrzeja Mycielskiego. PUREMAT Technologies prowadzi sprzedaż tych pierwiastków do ok. 90 laboratoriów i przedsiębiorstw na całym świecie. Żądane kształty to kawałki, wlewki i targety. Jednocześnie pojawiło się zapotrzebowanie na dużej średnicy (2” do 3”) monokryształy Cd1-xMnxTe na detektory promieniowania X i gamma oraz dla celów optoelektronicznych, w szczególności na izolatory optyczne. Kryształy te od roku 2024 są w sprzedaży. Trwają prace do przygotowania tego materiału do spełnienia specyficznych wymagań przy użyciu go na detektory promieniowania X i gamma.
Ultraczyste pierwiastki 6N (99,9999%) Manganu (Mn) i Magnezu (Mg). Oferta firmy Puremat
Półprzewodnikowy monokryształ Cd1-xMnxTe. Oferta firmy Puremat.
M.B.: Jaki Pana zdaniem jest przepis na sukces?
L.S.: Szeroka współpraca międzynarodowa, wysoka jakość badań naukowych i adekwatne finansowanie badań. Z tym ostatnim elementem mamy w Polsce ciągle bardzo duże problemy.
M.B.: Proszę podać przykład badań multidyscyplinarnych prowadzonych w Instytucie Fizyki.
L.S.: Prace naukowe prowadzone w Instytucie mają głównie na celu odkrywanie nowych zjawisk i praw natury. Jednym z ciekawszych przykładów prac multidyscyplinarnych, o potencjalnym znaczeniu dla ochrony zdrowia, są badania nad rozwojem znaczników optycznych do zastosowań w biologii i medycynie. Jest to piękny przykład połączenia nanotechnologii, optyki oraz biologii. Znaczniki nowotworowe w postaci nanoproszków tlenkowych są specjalnie domieszkowane w celu uzyskania silnego sygnału optycznego, aby mogły zostać optycznie zlokalizowane w organizmie (Marek Godlewski i Bartłomiej Witkowski). Na ogół miejscami ich aglomeracji są ogniska nowotworowe o przyspieszonym metabolizmie. Dalszy rozwój prac pozwolił na ich modyfikację poprzez dodanie do nanoproszków związków leczniczych i różnych jonów, dzięki czemu znaczniki początkowo opracowane do celów diagnostycznych mogą być wykorzystywane do terapii lub suplementacji. Badania te są prowadzone w ścisłej współpracy z SGGW.
M.B.: Proszę scharakteryzować zespoły naukowo-badawcze, liderów naukowych, obszary badawcze i projekty badawcze w Instytucie.
L.S.: Przedstawiamy jedynie kilka z kilkudziesięciu obszarów i projektów badawczych realizowanych w Instytucie. Więcej informacji zawierają domowe strony Oddziałów i Zespołów badawczych na portalu Instytutu pod adresem https://www.ifpan.edu.pl/instytut-fizyki-pan/oddzialy-naukowe.html.
Tomasz Dietl, Tomasz Wojtowicz, projekt MagTop: badania materiałów topologicznych, budowa nanoprzyrządów do zastosowań w informatyce kwantowej.
Łukasz Cywiński, Piotr Deuar, Mariusz Gajda, Michał Matuszewski, Tomasz Sowiński, Emilia Witkowska i współpracownicy: Podstawy mechaniki kwantowej, ciecze kwantowe, wzbudzenia w kondensatach fermionowych.
Marek Godlewski, Bartłomiej Witkowski i współpracownicy: nanostruktury półprzewodnikowe – sensory i markery optyczne do zastosowań w diagnostyce medycznej. Także zastosowania technologii nakładania warstw tlenków metali przejściowych w ekologicznych rozwiązaniach powłok termoizolacyjnych, detektory optyczne i ogniwa fotowoltaiczne.
Agata Kamińska, Andrzej Suchocki, Henryk Teisseyre i współpracownicy: nowoczesne materiały optoelektroniczne i ich właściwości w wysokich ciśnieniach hydrostatycznych.
Grzegorz Karczewski z zespołem: unikatowe badania dotyczące wytwarzania i analizy struktur półprzewodnikowych o obniżonej wymiarowości, tzn. studni (2D), drutów (1D) i kropek kwantowych (0D).
Mai Suan Lie, Anna Niedźwiecka i ich zespoły: eksperymentalne i teoretyczne badanie złożonych białek, ich funkcjonalizacja i hydrodynamika.
Maciej Sawicki, Maciej Zgierski i ich zespoły: zjawiska kwantowe w ultraniskich temperaturach w strukturach hybrydowych półprzewodnikowych, magnetycznych i nadprzewodzących.
Leszek Sirko i współpracownicy: Modelowanie, teoria oraz badania doświadczalne zjawisk kwantowych i falowych w chaotycznych układach niskowymiarowych.
Henryk Szymczak, Roman Puźniak, Andrzej Szewczyk, Andrzej Wiśniewski i współpracownicy: eksperymentalne badania magnetyzmu i nadprzewodnictwa w egzotycznych metalach i strukturach niskowymiarowych.
Magdalena Załuska-Kotur, Ryszard Buczko, Carmine Autieri i współpracownicy: teoria kryształów: procesy nierównowagowe w kryształach i mechanizmy ich wzrostu, struktura pasmowa, chemiczne i fizyczne właściwości materiałów, w szczególności na powierzchni i w interfejsach.
M.B.: Proszę opisać wybrane projekty realizowane w Instytucie.
L.S.: Projekt MagTop: MagTop to akronim Międzynarodowego Centrum Interfejsowania Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną, nadzorowanego przez Międzynarodowy Komitet Naukowy. W latach 2017-2023, MagTop funkcjonował w ramach Programu Międzynarodowych Agend Badawczych Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, wspieranego przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (PO IR), Oś Priorytetowa 4: Zwiększenie potencjału badawczego, Działanie 4.3: Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB). W latach 2024-2029, MagTop działa w ramach Programu Międzynarodowych Agend Badawczych FENG. Grant przyznany Liderowi MagTop, Tomaszowi Dietlowi, zapewnia dofinansowanie w wysokości niemal 30,0 milionów PLN (około 7 mln €). Działalność MagTop jest skierowana na rozwiązywanie wielkich wyzwań związanych z materią topologiczną, połączoną z magnetyzmem i nadprzewodnictwem oraz na eksperymentalne i teoretyczne odkrywanie nowych materiałów i nieoczekiwanych zjawisk związanych z topologią, które poszerzają horyzonty badawcze i, być może, prowadzą do nowych zastosowań. Motto MagTop brzmi: „Wyniki eksperymentalne i aplikacyjne inspirują teorię; teoria inspiruje rozwój materiałów i aplikacji”.
Laboratorium Epitaksji z Wiązek Molekularnych (MBE) Nanostruktur Topologicznych i Przyrządów. Realizacja projektu MagTop. Kierownicy: prof. Tomasz Dietl i prof. Tomasz Wojtowicz.
Projekty realizowane w ramach programu Quantera. QuantERA (ERA-NET Cofund in Quantum Technologies) to międzynarodowa sieć łącząca 41 agencji finansujących badania z 31 państw, która od 2016 roku wspiera badania naukowe z zakresu technologii kwantowych w Europie. Głównym celem programu QuantERA jest finansowanie badań i innowacji w dziedzinie technologii kwantowych w Europie poprzez organizację konkursów na międzynarodowe projekty badawcze. Sieć QuantERA działa na rzecz promowania ambitnych badań dotyczących najnowocześniejszej inżynierii w dziedzinie technologii kwantowych, wspiera współpracę międzynarodową pomiędzy naukowcami i agencjami finansującymi badania naukowe w Europie, monitoruje europejskie działania i strategie w zakresie technologii kwantowych oraz tworzy wytyczne dotyczące odpowiedzialnego prowadzenia badań naukowych. Instytut uczestniczył, uczestniczy i zamierza nadal uczestniczyć w szeregu projektów objętych programem. Koordynatorem programu QuantERA jest Narodowe Centrum Nauki.
Badanie właściwości materiałów w ultrakrótkich skalach czasowych – Ryszard Sobierajski z zespołem. Badania prowadzone są przy wykorzystaniu Europejskiego Rentgenowskiego Lasera na Swobodnych Elektronach (XFEL) w Hamburgu. Lasery rentgenowskie są źródłami femtosekundowych, intensywnych, spolaryzowanych i spójnych przestrzennie impulsów rentgenowskich. Ich zastosowania otwierają nowe możliwości badawcze w wielu dziedzinach nauki, w szczególności w naukach materiałowych.
Badanie antymaterii z atomową precyzją – projekt AEGIS-CERN – Tomasz Sowiński: Międzynarodowy zespół AEgIS w CERN w Genewie, w skład którego wchodzi grupa polskich badaczy z Torunia i z Warszawy zajmuje się sprawdzeniem z atomową precyzją, jak wygląda swobodny spadek obiektów zawierających antycząstki w polu grawitacyjnym Ziemi. Celem badań jest uzyskanie odpowiedzi na ważne dla fizyki i kosmologii pytanie: czy pole grawitacyjne przyciąga antymaterię tak samo jak „normalną materię?
Współpraca Polsko-Japońska z Uniwersytetem w Sendai (Maciej Sawicki) w ramach Programu Wschodzących Perspektyw planowana na lata 2025-2027 obejmie wspólne badania zjawisk i urządzeń fizyki kwantowej o potencjalnych przyszłych zastosowaniach – w kierunku obliczeń kwantowych. Zakres planowanych prac badawczych obejmie zaawansowaną produkcję i charakterystykę materiałów, symulacje kwantowe i materiały topologiczne oraz bardziej długoterminowe cele technologiczne i naukowe.
Omówienie projektów realizowanych przez poszczególne grupy badawcze można znaleźć na stronach Instytutu Fizyki PAN: https://www.ifpan.edu.pl/
Instytut współrealizuje także szereg wieloletnich międzynarodowych projektów badawczych z zespołami austriackimi, chińskimi, fińskimi, francuskimi, niemieckimi, ukraińskimi i innymi.
M.B.: Jakie są Pana zainteresowania, osiągnięcia zawodowe i naukowe?
L.S.: Jestem fizykiem, profesorem tytularnym w dziedzinie nauk fizycznych. Moje zainteresowania i dorobek naukowy koncentrują się na badaniach zjawisk lokalizacji oraz modelowaniu zjawisk chaosu. Do ważniejszych moich osiągnięć należą: pierwsza obserwacja zjawiska dynamicznej lokalizacji oraz oscylacji Stueckelberga w atomach rydbergowskich. W warunkach laboratoryjnych jako pierwszy zaobserwowałem 4- i 6-fotonowe nutacje Rabiego związane z oddziaływaniem atomów rydbergowskich z silnym polem mikrofalowym. Wprowadziłem do literatury światowej i praktyki doświadczalnej symulator grafów kwantowych, wykazując równoważność modelową grafów kwantowych i sieci mikrofalowych, co spowodowało przełom w badaniach doświadczalnych układów jednowymiarowych. Za pomocą symulatora wykazano m.in. istnienie układów jednakowo rozpraszających oraz nowego typu grafów, tzw. grafów nieweylowskich. W przypadku układów jednakowo rozpraszających jest to negatywna odpowiedź na słynne pytanie wybitnego polskiego i amerykańskiego matematyka Marka Kaca „Czy słyszymy kształt bębna?”, rozszerzone do układów z dyssypacją. W Instytucie Fizyki PAN od wielu lat kieruję pracami Zespołu Zjawisk Nieliniowych. Jestem także współorganizatorem szeregu międzynarodowych konferencji poświęconych fizyce i symulacji zjawisk nieliniowych. W latach2018- 2022 r. byłem Prezesem Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Od 2022 r. pełnię funkcję Honorowego Prezesa Polskiego Towarzystwa Fizycznego. W okresie od 2017 do 2024 pełniłem funkcję Wiceprezydenta Międzynarodowej Komisji Optyki działającej w ramach IUPAP (Międzynarodowej Unii Fizyki Czystej i Stosowanej).
M.B.: Dziękuje za rozmowę.
L.S.: Dziękuję.
(fot., zasoby IF PAN)