Motto: „Uczymy rozumieć świat”.
Mariusz Blimel: Jaka jest specyfika Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego? W jakim sensie można powiedzieć, że jest on unikatowy?
Prof. Paweł Laidler, dziekan WSMiP UJ: Na pierwszym miejscu wymieniłbym interdyscyplinarność. Świadczy o tym nasza oferta edukacyjna, jak i zakres prowadzonych badań, który wykracza poza jedną, a nawet kilka dyscyplin naukowych. Pracownicy naszego wydziału są „przypisani” do dwudziestu dyscyplin naukowych, to przekłada się na jakość prowadzonych badań i jakość procesu kształcenia. Jesteśmy stworzeni do tego, by na konkretne zjawiska i procesy, a także na różne regiony świata patrzeć z różnych perspektyw. Jednym z kluczowych elementów naszej tożsamości jest prowadzenie przez nas na szeroką skalę studiów, jak również badań, regionalnych czy też obszarowych (ang. regional studies lub area studies). Prowadzimy m.in. takie kierunki studiów jak: amerykanistyka, studia latynoamerykańskie, studia europejskie, studia azjatyckie, które odnoszą się do różnych regionów czy też konkretnych państw w Azji. Dalej w ofercie mamy studia afrykańskie, studia nad konkretnymi państwami tak jak choćby studia polsko-ukraińskie, studia nad Rosją i państwami obszarueurazjatyckiego. Nie można zapominać o sztandarowych kierunkach Wydziału jak politologia, stosunki międzynarodowe i bezpieczeństwo narodowe, a także relacje międzykulturowe, migracje międzynarodowe czy kulturoznawstwo międzynarodowe. Niezwykle istotne dla procesu kształcenia są kierunki obcojęzyczne, których mamy kilkanaście, zarówno na poziomie studiów I i II stopnia, co sprawia, że nasza społeczność akademicka jest bardzo międzynarodowa. Motto WSMiP UJ – „uczymy rozumieć świat” – wpisuje się w główną misję i cel funkcjonowania naszej jednostki, czyli takiego kształcenia, w którym student dowiaduje się na temat rzeczywistości danego obszaru geograficznego z bardzo wielu perspektyw: historycznej, współczesnej, politycznej, bezpieczeństwa, stosunków międzynarodowych, prawa, jak również perspektywy społecznej i kulturowej. A wszystko to przedstawiamy w różnych kontekstach: lokalnym, regionalnym i globalnym.
M.B.: Co jest istotą oferty kształcenia na Wydziale SMiP UJ?
P.L.: Oferta naszych studiów jest taka, aby student po trzyletnich studiach pierwszego stopnia lub po dalszym kształceniu na dwuletnich studiach drugiego stopnia, uzyskał szeroką wiedzę i umiejętność łączenia pewnych zjawisk i patrzenia na dany problem z różnych perspektyw. Innymi słowy to, co jest celem samym w sobie, czyli nauczenie studenta krytycznego myślenia jest możliwe tylko w sytuacji, kiedy będzie w stanie zrozumieć odmienne perspektywy jakie rządzą współczesnym światem. Jest to szczególnie ważne współcześnie, gdy świat jest mocno spolaryzowany, a młodzi ludzie mają coraz więcej trudności z rozróżnieniem tego co jest prawdą a co fałszem. Istota oferty kształcenia jest zatem różnorodność – kierunków studiów jak i sposobu przekazywania wiedzy, zarówno co do formy, jak i treści.
M.B.: W czym wydział jest wyjątkowy?
P.L.: Wyjątkowość Wydziału polega na interdyscyplinarności i internacjonalizacji realizowanych projektów naukowych. Badając współczesne procesy polityczne, społeczne i kulturowe, od strony metodologii nauk społecznych i humanistycznych, ukazujemy ich złożoność, jak również różnorodność czynników determinujących ich charakter. Nie bez znaczenia jest fakt, że większość projektów jest realizowana we współpracy międzynarodowej, w ramach konsorcjów i trwałych zespołów badawczych. Przekłada się to na jakość badań oraz publikacji stanowiących rezultat badawczy projektów, a także wzmacnia potencjał naukowy naszych pracowników, jak i wizerunek naszej jednostki w świecie. Umiędzynarodowienie widoczne jest również w kształceniu – Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ ma najwięcej studentów zagranicznych na stałe studiujących na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z jednej strony stanowi to wyzwanie, w jaki sposób integrować ludzi reprezentujących odmienne kultury, z drugiej zaś na tym polega nasza największa wartość: na otwartości, dzięki której tworzymy platformę do rozwoju i współpracy o charakterze globalnym. Przekłada się to na jakość procesu kształcenia, a dobrym przykładem mogą być prowadzone przeze mnie zajęcia z prawa międzynarodowego na studiach obcojęzycznych. Studenci z różnych krajów, kontynentów, wspólnie dyskutują m.in. nad relacją prawa międzynarodowego do prawa krajowego. To dzięki ich odmiennym procesom edukacyjnym, odmiennym systemom prawnym, z których przybyli, jesteśmy w stanie zrozumieć, albo przynajmniej starać się zrozumieć inne perspektywy – zarówno studenci, jak i nauczyciele akademiccy. W ten sposób wszyscy uczestniczymy w procesie life-long learning.
M.B.: Jakie są to perspektywy?
P.L.: Czy świat współczesny jest tak różnorodny, czy jednak więcej nas łączy niż dzieli? Z jakiego poziomu powinniśmy patrzeć na zjawiska i procesy polityczne? Jakie miejsce w tym świecie zajmuje dziś człowiek i jaki ma wpływ na rzeczywistość, która go otacza? Które wartości stanowią dziś podstawę funkcjonowania państw i społeczeństw? Na czym polega kryzys współczesnej demokracji? Jak odmienności kulturowe wpływają na naszą tożsamość? W jaki sposób powinniśmy się uwrażliwić na los jednostki w post-pandemicznym i targanym wojnami i konfliktami świecie? Tych perspektyw i kontekstów jest wiele, a w ich definiowaniu pomaga nam wspomniana internacjonalizacja badań i dydaktyki.
Umiędzynarodowienie w procesie badawczym jest naszą mocną stroną. Realizujemy obecnie łącznie prawie 130 projektów krajowych i międzynarodowych (badawczych i edukacyjnych), w tym wiele projektów w ramach programu Horyzont. Będąc beneficjentem programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”, w ramach Uniwersytetu Jagiellońskiego realizujemy program ID.UJ na naszym Wydziale, co wzmacnia potencjał badawczy naszych pracowników i stymuluje współpracę w zespołach badawczych. Z jednej strony program ten umożliwia najlepszym naukowcom na rozszerzenie zakresu prowadzonych badań, z drugiej zaś daje szansę na rozwój potencjału tym badaczom, którzy do tej pory nie pełnili roli liderów. Dzięki realizacji nowych projektów mamy kilkudziesięciu nowych partnerów zagranicznych, organizujemy dziesiątki konferencji i seminariów naukowych oraz wydajemy wyższej jakości publikacje naukowe. Program ID.UJ na WSMiP jest oczywiście realizowany w duchu interdyscyplinarności i internacjonalizacji, co współgra z naszą podstawową działalnością badawczą i edukacyjną. Zarządzanie programem na poziomie Wydziału spowodowało zwiększenie aktywności naukowej pracowników, intensyfikację procesów integracji środowisk naukowo-badawczych w wymiarze ogólnopolskim i międzynarodowym, a także wdrożenie do badań większej liczny studentów.
M.B.: Wracając jeszcze do interdyscyplinarności, proszę przybliżyć jej specyfikę w kontekście działalności WSMiP UJ?
P.L.: Jesteśmy wydziałem, który przede wszystkim realizuje badania i prowadzi kształcenie w dziedzinach nauk społecznych i humanistycznych, ale nie tylko. Działa na naszym wydziale Centrum Badań Ilościowych nad Polityką, które wspólnie jest zarządzane przez nasz wydział i Wydział Matematyki i Informatyki. Wspólne projekty realizują politolodzy i matematycy. Wiemy jak istotne w naukach o polityce i administracji są badania ilościowe, zwłaszcza w wymiarze międzynarodowym i dzięki współpracy z matematykami, jak i dzięki pracy naszych politologów, którzy również są częściowo wpisani do dyscypliny matematyka jesteśmy w stanie prowadzić tego rodzaju badania. Nie tylko wykraczające poza dziedzinę nauk społecznych i humanistycznych, ale również takie które mogą stać się konkurencyjne czy też mogą rywalizować z badaniami prowadzonymi w Stanach Zjednoczonych. Z kolei politologia amerykańska jest przede wszystkim ilościowa, a nie jakościowa. Współpraca polega również na tym, że nasi pracownicy są zapraszani przez pracowników innych wydziałów ścisłych i przyrodniczych do uzupełnienia komponentów społecznych czy humanistycznych.
M.B.: Proszę podać przykład implementowania interdyscyplinarności w procesie badawczym i edukacyjnym?
P.L.: Posłużę się przykładem z zakresu badań amerykanistycznych. Wygląda w ten sposób, że nie tylko analizujemy politykę amerykańską, czy pozycję Stanów Zjednoczonych na świecie, ale również zastanawiamy się nad źródłami i konsekwencjami procesów społecznych, nad tożsamością amerykańską w kontekście wielokulturowym, nad wyzwaniami związanymi z polityką migracyjną, czy też nad amerykańską literaturą, muzyką i sztuką. Staramy się komparystycznie pokazywać czym jest amerykanizacja kultury i jakie są skutki amerykanizacji współczesnych społeczeństw. Patrzymy na Stany Zjednoczone z perspektywy transatlantyckiej, czyli europejsko-amerykańskiej, ale również zastanawiamy się, bo mamy ekspertów od polityki Azji i Pacyfiku, jaka jest rola Stanów Zjednoczonych w tym regionie? Jaki wpływ ma rywalizacja pomiędzy Chinami a Stanami Zjednoczonymi w kontekście sztucznej inteligencji? Rozpatrujemy rolę Stanów Zjednoczonych w świecie gospodarczym, od roli amerykańskiej giełdy po wielkie korporacje. Nasze zadanie polega na weryfikacji wiedzy studentów nierzadko pochodzącej z mediów społecznościowych, której skutkiem jest tworzenie mitów i stereotypów oraz na ukazywaniu odmiennych kontekstów, które pozwolą im spojrzeć krytycznie na poszczególne zjawiska i procesy społeczne i kulturowe. Dostarczamy studentom kawałki puzzli odnoszące się do tożsamości i charakteru współczesnej Ameryki licząc, że będą oni potrafili je złożyć w prawdziwy obraz rzeczywistości, a jednocześnie staramy się prowokować ich do stawiania trudnych pytań, które wzbudzą ich wątpliwości i pchają ich do prowadzenia własnych badań nad funkcjonowaniem otaczającego ich świata. Podobnie jest w przypadku studiów europejskich, azjatyckich, latynoamerykańskich, afrykańskich, polsko-ukraińskich czy rosjoznawczych i eurazjatyckich. Staramy się – i to jest ogromna wartość Wydziału – aby jako jednostka, w której większość badaczy przypisanych jest do dyscypliny nauki o polityce i administracji, nie tylko nie narzucać własnych poglądów i przekonań politycznych, ale pokazywać często kontradyktoryjne podejścia i opinie, co we współczesnym mocno spolaryzowanym świecie jest coraz mniej popularne, ale stanowi jedyną szansę na utrzymanie dyskursu na poziomie akademickim. Nigdy nie oceniamy poglądów, a jedynie sposób argumentacji ucząc w ten sposób krytycznego myślenia i szacunku dla dyskutantów. Choć powinno to być oczywiste w świecie akademickim, ale niestety w ostatnim czasie nie zawsze jest.
M.B.: Jakie przykłady innowacyjności pan widzi w działalności wydziału?
P.L.: Kiedy myślimy o innowacyjności w procesie badawczym, to nasze myśli wędrują przede wszystkim w kierunku jednostek ścisłych i przyrodniczych, w których od innowacyjnego sprzętu czy laboratoriów zależy jakość prowadzonych badań. W przypadku nauk społecznych i humanistycznych musimy kłaść nacisk na inne elementy innowacyjności, zarówno w badaniach, jak i w procesie kształcenia. Innowacyjny charakter naszych badań polega przede wszystkim na umiejętnym wykorzystaniu interdyscyplinarnych perspektyw w doborze problematyki badawczej oraz na łączeniu różnych metod badawczych umożliwiających realizację oryginalnych projektów naukowych. Dziś największa wartość badań społecznych i humanistycznych polega na tym, że wspólnie próbujemy przyglądać się tożsamym zjawiskom dyskutując nad niekiedy odmiennymi rezultatami badawczymi redefiniującymi przyjęte do tej pory założenia i rozumienie ważnych pojęć jak demokracja, wolność, równość, bezpieczeństwo, wielokulturowość, migracje, prawa człowieka czy zaufanie. Choć nie potrzebujemy wysokiej jakości laboratoriów czy narzędzi, jesteśmy beneficjentami rozwoju technologicznego i coraz częściej korzystamy z dobrodziejstw cyfryzacji mając dostęp do nowotworzonych baz danych czy platform badawczych. Natomiast w przypadku procesu kształcenia innowacyjność polega na tym, iż odchodzimy od tradycyjnych wykładów na rzecz warsztatów, pracy w mniejszych grupach seminaryjnych, wprowadzania projektów jako formy zaliczenia przedmiotu, większej aktywizacji studentów w prowadzenie i ich własnych badań, a także organizowania wyjazdów studyjnych. Mogą to być szkoły letnie, zimowe, metodologicznie, jak również wyjazdy w ramach konkretnych kursów, które mają bardzo istotny wymiar praktyczny. Przykładowo, studenci WSMiP uczestniczyli między innymi w wyjeździe studyjnym do siedziby ONZ w Nowym Jorku, brali udział w pobytach studyjnych w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, uczestniczyli w posiedzeniach instytucji europejskich w Brukseli czy Wiedniu oraz odwiedzali jednostki straży granicznej, w związku z trwającym kryzysem na granicy polsko-białoruskiej. To są przykłady naszej działalności innowacyjnej w myśl idei, iż innowacyjność polega na wychodzeniu naprzeciw współczesnym wyzwaniom świata, próbie stawiania pytań, odpowiedzi na które będą na nowo definiować coraz trudniejszą do zrozumienia rzeczywistość społeczną i polityczną.
M.B.: Wokół jakich haseł, skupiają się zainteresowania badawcze na WSMiP?
P.L.: Interdyscyplinarny charakter badań sprawia, że te zainteresowania badawcze pracowników Wydziału są bardzo szerokie. Siłą rzeczy jestem w stanie wymienić teraz tylko niektóre z nich, jak choćby kwestie demokracji i rządów prawa, kryzysy migracyjne, procesy wyborcze, bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe, w tym cyberbezpieczeństwo, rola dyplomacji (zarówno publicznej, jak i kulturalnej) w świecie, procesy globalizacyjne, integracja europejska i przyszłość UE, rola Chin i Stanów Zjednoczonych w stosunkach międzynarodowych, ale również polityka pamięci, dziedzictwo i tożsamość, przemiany kulturowe w świecie, kondycja społeczeństwa obywatelskiego, rola sztucznej inteligencji we współczesnym świecie i wiele innych. Skoro uczymy rozumieć świat, to złożoność tego świata determinuje zainteresowania badawcze pracowników i studentów Wydziału.
M.B.: Jacy są studenci WSMiP UJ?
P.L.: Fantastyczni. To młodzi ludzie reprezentujący różne poglądy, o różnym pochodzeniu, reprezentanci różnych kultur, wyznawcy różnych religii, osoby otwarte na edukację, ale i bardzo aktywne i świadome swoich celów życiowych. Wielu z nich przychodzi na studia nie tylko dla wiedzy, ale również w celu nabycia umiejętności i kompetencji społecznych i w tym kontekście WSMiP jest idealnym miejscem dla nich. Studenci dziś oczekują odpowiedzi na pytania, które nurtują współczesne społeczeństwa. Wiemy, że nie tylko my je stawiamy próbując znaleźć właściwe odpowiedzi, ale poprzez realizację badań i indywidualne zaangażowanie studenta realizujemy coś, co wydaje się jedną z największych wartości współczesnej nauki. My to nazywamy research-based education, czyli proces, w którym studenci biorą aktywny udział w zajęciach, realizują projekty, a ci najbardziej zaangażowani biorą udział w badaniach prowadzonych przez pracowników. Dziś studenci chcą być czynnymi uczestnikami życia akademickiego, a znakomitym przykładem takiej inicjatywy jest działalność w kołach naukowych, których na Wydziale jest w tej chwili szesnaście. Koła stanowią naturalne środowisko pogłębiania pasji badawczych wśród rówieśników, stając się inspiracją do prowadzenia badań zespołowych, organizowania konferencji, publicznych wystąpień i działań o charakterze integrującym. Wiele wydziałowych kół odnosi sukcesy, w tym ogólnopolskie, a dobry przykład stanowi Koło Studentów Stosunków Międzynarodowych UJ, które zdobywało już nagrody dla najlepszego koła naukowego w Polsce. Są też sukcesy indywidualne studentów – w ostatnim czasie studenci, którzy studiują na kierunku bezpieczeństwo narodowe otrzymali nagrody za najlepsze prace w konkursach organizowanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Dowodzi to, że dojrzałość badawcza tych młodych ludzi pozwala im na konkurowanie z rówieśnikami i budowanie podstawy do tego, co powinno być celem każdej uczelni wyższej – aby osoby z potencjałem badawczym, ciekawi świata i niebojący się stawiać odważne tezy wdrażali się do procesu badawczego począwszy od studiów pierwszego stopnia, przez studia drugiego stopnia i następnie w toku studiów w szkołach doktorskich. Bez względu na wyzwania związane z implementacją Ustawy 2.0 i ograniczonym finansowaniem szkół doktorskich, naturalnym celem procesu kształcenia jest jego ustawiczność i stworzenie warunków, aby absolwenci naszych studiów i studiów w szkołach doktorskich pozostali na Wydziale realizując swoją karierę zawodową. Część nauczycieli akademickich zatrudnionych na WSMiP to osoby, które kiedyś studiowały na Wydziale, dzięki czemu można stwierdzić, że największe wartości determinujące tożsamość WSMiP zostały im zaszczepione już na etapie studiów.
M.B.: Dlaczego warto studiować na Wydziale SMiP UJ? Co te studia dają w kontekście konkurencyjności na rynku pracy? Czy studiowanie na tym wydziale jest atrakcyjne dla studentów, chodzi w pytaniu o atmosferę studiowania?
P.L.: Nasza oferta edukacyjna jest unikatowa, poprzez mnogość i zróżnicowanie kierunków studiów, zarówno w kontekście interdyscyplinarności, jak i oferty językowej, a także duże doświadczenie nauczycieli akademickich w badaniu poszczególnych regionów świata. Jeżeli ktoś chce poznać rzeczywistość – dlaczego dany kraj prowadzi taką, a nie inną politykę; dlaczego obywatele danego państwa reprezentują określone poglądy; jakie czynniki kulturowe, religijne czy gospodarcze determinują funkcjonowanie danego regionu; jakie są źródła kryzysu demokracji; w jaki sposób należy rozwiązywać wyzwania związane z kryzysami migracyjnymi, a w jaki czerpać z wartości wielokulturowości; na czym polega specyfika danego języka czy dialektu – to uważam, że WSMiP jest najlepszym miejscem do studiowania. Nasi absolwenci są przygotowani nie tylko do tego, by starać się zrozumieć pewne zjawiska, procesy społeczne i kulturowe, ale również posiadają umiejętności pracy w grupie, realizacji projektów, wystąpień publicznych, jak również przedstawiania własnych perspektyw i ich skutecznego argumentowania. Umiejętności te nabywają zarówno w piśmie, jak i w mowie. Wiele przedmiotów jest zaliczanych w formie projektów ustnych czy prezentacji, jak również esejów i to jest taki komponent, który wydaje nam się na różnych płaszczyznach wzbogaca to kształcenie. Każdy kto się tutaj kształci będzie miał do czynienia z osobami, które pochodzą z bardzo różnych stron świata, mają bardzo różne poglądy i są przedstawicielami różnych kultur. Nie ma lepszego sposobu na zrozumienie świata jak wymiana kulturowa. W toku studiów studenci mogą wyjechać za granicę korzystając z oferty programu Erasmus, Ceepus, czy też na postawie podpisanych umów bilateralnych z ośrodkami w Europie, Azji, Stanach Zjednoczonych, Ameryce Łacińskiej, Australii i Afryce. Na poziomie wydziałowym oraz uczelnianym oferujemy różnego rodzaju stypendia i programy grantowe, z których zaangażowani studenci mogą korzystać. Jednocześnie staramy się integrować studentów międzynarodowych ze studentami polskimi. Podobnie czynimy z kołami naukowymi, które współpracują ze sobą organizując konferencje, seminaria, warsztaty, a także dni kół naukowych promujące badania naukowe oraz kulturę danego regionu. Naszym celem jest tworzenie różnego rodzaju przestrzeni, dzięki którym studenci będą mogli mieć zagwarantowane bardzo dobre warunki do kształcenia, a przy tym czuć się dobrze na naszym Wydziale. Jesteśmy w najnowocześniejszym budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego, w którym są ogromne przestrzenie wykorzystywane do kształcenia, jest fantastyczna biblioteka z czytelnią, ale również przestrzenie do spędzania wolnego czasu (common rooms, kawiarnia, stołówka) czy przestrzenie kreatywnej współpracy, umożliwiające studentom realizację projektów społecznych. W naszym motto: „uczymy rozumieć świat” bierzemy pod uwagę to, iż nasi studenci nie tylko akumulują wiedzę i nabywają umiejętności, ale też rozwijają w sobie świadomość społeczną i starają się zrozumieć odmienne perspektywy reprezentowane przez środowiska akademickie. W tej dywersyfikacji, w tej wielokulturowości, która jest cechą charakterystyczną naszego wydziału, wzmocnione zostaje poczucie szacunku dla drugiego człowieka. I to chyba najważniejsza lekcja życia na współczesne czasy.
M.B.: Proszę powiedzieć, jak ważnym komponentem procesu kształcenia są stosunki międzynarodowe i specjalności dyplomatyczne?
P.L.: Przede wszystkim mamy znakomite studia na kierunku stosunki międzynarodowe, które wraz ze studiami na kierunku politologia i bezpieczeństwo narodowe skupiają się na kształceniu w kierunku zrozumienia różnorodnych procesów politycznych, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Studia te cieszą się dużym zainteresowaniem kandydatów, a wielu studentów znajduje dla siebie przestrzeń zainteresowania wokół właśnie problematyki stosunków międzynarodowych, polityki zagranicznej czy bezpieczeństwa międzynarodowego. Jednym ze sztandarowych kierunków studiów w języku angielskim jest kierunek International Relations and Area Studies, a także realizowany w ramach zrzeszenia UNA Europa kierunek B.A. in European Studies, czy na poziomie studiów magisterskich International Security and Development, których studenci reprezentują kilkadziesiąt narodowości, co wzmacnia praktyczny wymiar kształcenia stosunków międzynarodowych. Na wspomnianych kierunkach studiów polsko- i obcojęzycznych wykłady i warsztaty prowadzą m.in. ambasadorowie, konsulowie, osoby pracujące w dyplomacji, aktywni politycy, analitycy, eksperci, a także przedstawiciele służb mundurowych, jak wojskowi, policjanci, czy strażacy. To jest dla nas bardzo istotne, że wśród kadry są praktycy. Prowadzimy również letnią szkołą dyplomacji, koordynowaną przez prof. Piotra Bajora, przy współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, wraz z reprezentantami misji dyplomatycznych oraz ekspertami, jak i przedstawicielami innych wydziałów, w formie dwutygodniowych kursów praktycznych mających przybliżać studentów do podjęcia pracy w dyplomacji czy aplikowania do Akademii Dyplomatycznej MSZ. W zależności od wyboru kierunku studiów, a jest ich kilkadziesiąt, absolwenci mają do wyboru różne perspektywy kariery zawodowej. Z pewnością współczesne wyzwania w stosunkach międzynarodowych sprawiają, że chętnych do studiowania tego kierunku jest coraz więcej.
M.B.: Jak zadbać o studentów, by mogli nauczyć się korzystać z krytycznego myślenia?
P.L.: Wydaje mi się, że należy zebrać taką kadrę naukową, takich badaczy, takich nauczycieli akademickich, którzy prezentują jak najszersze spektrum poglądów. To jest oczywiście ryzykowne w czasach, w których mamy polaryzację poglądów, a do tego mamy szeroko pojęte upolitycznienie życia publicznego. Natomiast mając głębokie przekonanie o profesjonalnym podejściu nauczycieli akademickich pracujących na naszym wydziale, dzięki właśnie odmiennemu patrzeniu na różnego rodzaju zjawiska tworzymy przestrzeń kulturową, aby w ogóle taki dyskurs zaistniał. To jest pierwsza sfera tego zjawiska, czyli ukazywanie jak najszerszej perspektywy konkretnych zjawisk i procesów. Druga sfera polega na tym, aby w jak największym stopniu dotrzeć do studenta, starając się zbudować zaufanie, dzięki czemu ten student będzie w stanie się otworzyć na świat, inne kultury. Celem jest doprowadzenie do debaty, w której chodzi o praktykowanie umiejętności argumentacji, a nie o ocenę poglądów rozmówcy. Jestem zwolennikiem jak najszerszej koncepcji autonomii uczelni, tym samym wolności nauki. Mam tu na myśli, aby w sposób naukowy i szanujący prawo do odmienności poglądów innych ludzi przedstawić tę naszą perspektywę i starać się ją ukazywać, zwłaszcza w czasach post-prawdy i wszechobecnej dezinformacji. Pokazywać, co nie jest wcale takie łatwe i oczywiste, w jaki sposób ustrzec się przed tymi pułapkami, które współczesne media społecznościowe na nas nakładają. Tu wydaje mi się jest ogromna przestrzeń dla nauczyciela akademickiego do nauczania studentów jak krytycznie myśleć, gdyż nauczyciel rozumiany jako „przekaźnik informacji” przestaje mieć dzisiaj jakikolwiek sens.
M.B.: Na ile krytyczne myślenie przydaje się w przyszłej pracy?
P.L.: Dla jednych sukcesem jest kariera w dyplomacji, dla drugich praca w organizacjach pozarządowych, dla innych w obronności, a dla kogoś jeszcze działalność gospodarcza. Bez względu na to jaką pracę podejmą absolwenci WSMiP, z pewnością będą gotowi do podjęcia wyzwań jakie stawia przed nimi współczesny świat zawodowy. Dzisiejsza rozmowa kwalifikacyjna nie skupia się bowiem jedynie na wiedzy kandydata i na jego CV, ale na umiejętnościach analizy zjawisk i procesów, na potencjale do współpracy zespołowej oraz na gotowości do podejmowania wyzwań i nietuzinkowym podejściu do rozwiązywania problemów. Okazuje się, iż krytyczne myślenie jest ważnym komponentem tejże właśnie umiejętności pokazania otwartości, przygotowania do pracy w danym zawodzie, a prawdziwą wartością jest to, że krytyczne myślenie daje wolność. Wolność, która jest istotą człowieczeństwa.
M.B.: Dziękuję za rozmowę.