Mariusz Blimel: Proszę na wstępie powiedzieć na temat unikatowości Instytutu.
Dr inż. Paweł Stężycki, dyrektor Instytutu Lotnictwa: Instytut Lotnictwa został założony w 1926 roku, jesteśmy zatem niespełna dwa lata od świętowania stulecia naszej działalności. Instytut rozwija się cały czas dynamicznie – mamy nowoczesną infrastrukturę badawczą, współpracujemy ściśle z potentatami światowego przemysłu oraz realizujemy międzynarodowe projekty. Obecnie na terenie instytutu znajduje się ponad 25 laboratoriów, w których prowadzone są badania nie tylko dla lotnictwa, ale także dla kosmosu i innych branż. Na infrastrukturę instytutu składa się wiele wyróżniających się obiektów, które należą do najlepszych i nowocześniejszych w tej części świata. Mieszczą się u nas cztery tunele aerodynamiczne, w tym największy tunel w tej części Europy, z przestrzenią testową o średnicy 5 metrów i długości 6,5 metra. Badamy w nim nie tylko modele samolotów, pojazdów, budynków i innych konstrukcji, ale także ludzi – wielokrotnie gościliśmy polskich skoczków narciarskich, którzy prowadzili u nas testy lotne. W tunelu mogli trenować optymalne ułożenie ciała bez konieczności wykonywania skoków na skoczni. Oprócz tuneli, na naszym terenie znajduje się także największa w Europie komora próżniowa, w której prowadzone są badania wentylatorów, części wirujących silników lotniczych oraz turbin przemysłowych. To równie imponujący obiekt, który ma aż 12 metrów długości i 5,5 metra średnicy. Naszą najnowszą inwestycją jest natomiast otwarte w 2023 roku Centrum Laboratoryjne Napędów Rakietowych i Satelitarnych – to jedno z niewielu miejsc w Europie, gdzie w jednym miejscu można kompleksowo przeprowadzać testy i realizować projekty badawcze z zakresu technologii kosmicznych – głównie ekologicznych napędów. Badania realizujemy zarówno w ramach projektów finansowanych przez Europejską Agencję Kosmiczną oraz zleceń komercyjnych. Od prawie 25 lat współpracujemy z firmą General Electric – obecnie GE Aerospace i GE Vernova. W 2023 roku rozpoczęliśmy także współpracę z firmą Boeing, a w 2024 z firmą Middle River Aerostructure Systems. W skali krajowej jesteśmy częścią Sieci Badawczej Łukasiewicz, która skupia obecnie 22 instytuty badawcze. Naszym wspólnym celem jest tworzenie innowacyjnych rozwiązań dla biznesu.
lotniczego w Polsce oraz uczestniczyć w pracach organizacji i grup badawczych wypracowujących rozwiązania dla przyszłości naszej branży. Inwestujemy i będziemy także inwestować w rozwój naszych pracowników oraz naszej infrastruktury badawczej.
M.B.: Jakie obszary badawcze rozwijane są w Instytucie?
P.S.: Oczywiście biorąc pod uwagę profil naszej działalności naukowo-badawczej w dużej mierze skupiamy się na lotnictwie i technologiach kosmicznych, ale sukcesywnie z naszymi projektami trafiamy również do wspomnianej już branży energetycznej i wydobywczej. Jeśli
M.B.: Czym instytut może się poszczycić, jeśli chodzi o osiągnięcia?
P.S.: Podstawą naszej działalności są projekty badawcze. Instytut wystrzelił pierwszą na świecie rakietę napędzaną silnikiem wykorzystującym zjawisko wirującej detonacji. Udało nam się zintegrować nową wersję rakiety Bursztyn 2K, którą szykujemy do przekroczenia granicy kosmosu. Trwają testy innowacyjnego szybowca wyczynowego z włókien węglowych. Zaprezentowaliśmy gotowy produkt w postaci poduszkowca patrolowo-ratowniczego, który obecnie wdrażany w polskiej firmie. Zrealizowaliśmy kilka istotnych i dużych projektów grantowych – polskich i europejskich. Poszerzyliśmy także nasze możliwości w zakresie komercjalizacji prac i produktów oraz wspólnych projektów badawczo-rozwojowych poprzez nabycie spółki Mieleckie Zakłady Lotnicze. Rozwijamy współpracę z naszymi stałymi partnerami jak General Electric czy Baker Hughes. Nawiązujemy też nowe relacje ze światowymi potentatami jak Boeing czy MRAS – dla lotnictwa lub NAMO – dla technologii kosmicznych. Gramy również w lidze mistrzów, jeśli chodzi o relacje w innymi ośrodkami B+R w Europie i na świecie: jesteśmy liderem w takich organizacjach jak europejska EREA czy światowy IFAR, działamy w zarządach organizacji branżowych w kraju (SPPL) i na świecie (ASD, ACARE), otworzyliśmy także nasze biuro w Brukseli. Innymi słowy, nie tylko realizujemy projekty dla i z najlepszymi na świecie, ale również wpisujemy się w ekosystem stanowiący o przyszłości branży lotniczej i kosmicznej w wymiarze globalnym. To wszystko, choć może ciężko w to uwierzyć, robią nasi ludzie i tu wchodzimy w kolejny obszar. Możemy się pochwalić najlepszą kadrą, w której rozwój nieprzerwanie inwestujemy kilka milionów złotych rocznie i która może realizować te ambitne zadania na najnowszej i najlepszej infrastrukturze. Naszą infrastrukturę badawczą rozwijamy bardzo prężnie, otworzyliśmy unikatowe w skali Europy – Centrum Laboratoryjne Napędów Rakietowych i Satelitarnych, zmodernizowaliśmy dział kompozytów, zainwestowaliśmy w laboratorium badań środowiskowych, dzięki czemu w jednym miejscu oferujemy kompleksowe badania dla technologii lotniczych i kosmicznych i wiele innych. To po prostu trzeba zobaczyć, aby zrozumieć i uwierzyć, że takie rzeczy dzieją się w Polsce. Przy okazji zapraszam na Noc w Instytucie Lotnictwa, podczas której otwieramy się dla zwykłych ludzi i podczas której co rok odwiedza nas około 50 tysięcy odwiedzających.
M.B.: Jak realnie wygląda współpraca Instytutu z otoczeniem społeczno-gospodarczym, przemysłem, gospodarką, biznesem?
P.S.: Współpracujemy zarówno z krajowym, jak i globalnym przemysłem. Naszymi bliskimi partnerami biznesowymi są GE Aerospace, GE Vernova, Boeing, Baker Hughes czy Wabtec. Jest to często współpraca długoletnia, w przypadku koncernu GE trwająca od prawie 25 lat. W naszym portfolio są także polskie firmy, jak Creotech czy Astronika, reprezentujące przemysł kosmiczny. Instytut jest także od 2022 roku właścicielem Mieleckich Zakładów Lotniczych, które świadczą usługi agrolotnicze i przeciwpożarowe. Od 2019 roku stanowimy również część Sieci Badawczej Łukasiewicz – razem z 22 instytutami odpowiadamy na wyzwania biznesu. W ramach Łukasiewicza koordynujemy Branżowy Punkt Kontaktowy „Inteligentna i Czysta Mobilność”, który wspiera polskich przedsiębiorców zainteresowanych uczestnictwem w partnerstwach w programie Horyzont Europa. Współpracę z biznesem realizujemy także poprzez wspólne projekty badawcze – krajowe i europejskie. Jednym z takich dużych przedsięwzięć jest projekt AREANA realizowany przez europejskie instytucje. Zadaniem Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa będzie zorganizowanie tzw. dni lotnictwa, czyli Aerodays 2025, które odbędą się w Warszawie. Będziemy gościć wielu ekspertów z branży lotniczej, przedstawicieli dużych firm i organizacji oraz decydentów. Będzie to wyjątkowa okazja do budowania relacji, wymiany doświadczeń oraz kreowania przyszłej polityki europejskiej w zakresie lotnictwa.
M.B.: Jaka jest oferta biznesowa Instytutu?
P.S.: Nasza oferta jest skierowana do różnych branż i sektorów gospodarki. Podstawową działalność realizujemy dla lotnictwa, ale równie ważną częścią są badania dla branży kosmicznej. Prowadzimy także badania i usługi w zakresie technologii dronowych, kompozytowych, materiałowych, energetycznych, przyrostowych, teledetekcyjnych, a nawet wydobywczych. Na swoim koncie mamy projekty dla branży motoryzacyjnej, np. w postaci technologii pochłaniania energii uderzenia. To co nas wyróżnia to wielowymiarowe wsparcie dla przemysłu – zarówno jeśli chodzi o branże, dla których dostarczamy rozwiązania, jak i kompleksowość naszych usług, które świadczymy w formule one-stop-shop. Oznacza to, że cały proces wykonujemy od a do z – poczynając od projektowania, przez modelowanie, prototypowanie, wytwarzanie, testowanie, certyfikację i kończąc na wdrożeniu. Wszystko odbywa się w jednym miejscu, dzięki czemu klient zyskuje czas i szereg oszczędności. W zasadzie mało jest rzeczy, których zaprojektowanie czy przebadanie mogłoby nas przerosnąć – oczywiście mając na uwadze branże czy sektory, w których działamy.
M.B.: W jakim zakresie Instytut jest: innowacyjny, interdyscyplinarny, multidyscyplinarny?
P.S.: Działamy w międzynarodowych projektach badawczych, które zajmują się przełomowymi tematami dla lotnictwa i kosmosu. Działamy tutaj zarówno z partnerami krajowymi, jak i międzynarodowymi. Nasza interdyscyplinarność opiera się natomiast zarówno na różnorodności oferty dla różnych branż, jak i na zróżnicowaniu zespołów inżynierskich. W Instytucie opracowaliśmy m.in. rakietowe paliwo przyszłości, czyli nadtlenek wodoru o stężeniu powyżej 98% – to przełom w ekologicznych napędach kosmicznych. Wśród produktów, które rozwijamy wspólnie z partnerami biznesowymi jest m.in. dron HAASTA, opracowany wspólnie z polską firmą Eurotech. Inny produkt opracowany przez naszych inżynierów specjalizujących się w technologiach kompozytowych to poduszkowiec patrolowo-ratowniczy PRC-650, który rozwija obecnie firma Farada.
M.B.: Jakie są Pana zainteresowania, osiągnięcia zawodowe i naukowe?
P.S.: Karierę inżynierską rozpocząłem od stanowiska konstruktora, stąd tworzenie, udoskonalanie i lepsze poznanie rzeczy jest mi szczególnie bliskie. Przez wiele lat pracowałem w firmie General Electric Company Polska, gdzie na stanowiskach menadżerskich realizowałem zadania związane z rozwojem technologii z zakresu lotnictwa, energetyki, transportu oraz przemysłu wydobywczego. W obecnym miejscu mojej pracy, czyli Łukasiewicz – Instytucie Lotnictwa rozpocząłem pracę od stanowiska dyrektora Centrum Transportu i Konwersji Energii, w którym odpowiadałem za opracowanie i praktyczne zastosowanie rozwiązań z udziałem przemysłu krajowego i zagranicznego oraz uruchomienie projektów badawczo-rozwojowych dla przemysłu i obronności kraju. Następnie zostałem powołany na stanowisko dyrektora pionu Engineering Design Center. Byłem tam odpowiedzialny za opracowanie i wdrożenie strategii rozwoju dla zespołu inżynierów i naukowców. Od 2018 roku sprawuję funkcję dyrektora Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa. W tym samym roku obroniłem z wyróżnieniem pracę doktorską związaną z tematyką przemysłu wydobywczego. Działam również w wielu organizacjach i stowarzyszeniach. W 2022 roku pełniłem funkcję przewodniczącego Association of European Research Establishments in Aeronautics, obecnie pełnię rolę koordynatora Future Sky w tym stowarzyszeniu. W tym roku objąłem również funkcję wiceprzewodniczącego IFAR (International Forum for Aviation Research). Jestem także prezesem Stowarzyszenia Polskiego Przemysłu Lotniczego. Zasiadam w zarządach AeroSpace and Defence Industries Association of Europe (ASD) oraz Advisory Council for Aviation Research and Innovation in Europe (ACARE).
Dziękuję za rozmowę.